Η κατάσταση στην Ελλάδα μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου

     Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Ελλάδα μπήκε σε έναν χορό εμφύλιων συγκρούσεων, που σκοπό είχαν το κυνήγι της εξουσίας από τους διαδόχους του μεγάλου στρατηλάτη. Η περίοδος από τον θάνατο του Αλέξανδρου (323 π.Χ.), μέχρι και την κατάκτηση της χώρας από τους Ρωμαίους (146 π.Χ), χαρακτηρίζεται
από ανασφάλεια, συνεχείς πολέμους και καταπάτηση της δημοκρατίας.

    Οι ελληνικές πόλεις, ποτέ δεν έπαθαν τόσες συμφορές, όσες τα χρόνια αυτά.
Οι Μακεδόνες βασιλείς, αλλά και οι Βασιλείς των υπόλοιπων ελληνιστικών περιοχών (Αίγυπτος, Συρία κτλ) κινούσαν τα νήματα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο και καθόριζαν ποιες πόλεις έπρεπε να τιμωρηθούν, ποιες να ευνοηθούν και ποιες να τηρούν ουδετερότητα.
Οι δύο πάλαι ποτέ υπερδυνάμεις της Ελλάδας, Σπάρτη και Αθήνα παρουσίαζαν εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή των αρχαίων χρόνων.

    Στη Σπάρτη επικρατούσε θρασύτατη κακοήθεια και ο αριθμός των πολιτών είχε μειωθεί σε μερικές εκατοντάδες. Ο περίφημος αυστηρός νόμος του Λυκούργου κατάντησε να είναι πραγματική υποκρισία και πλέον δεν υπήρχαν άντρες ικανοί να στελεχώσουν τον σπαρτιατικό στρατό. Η απόγνωση των Σπαρτιατών για επιβίωση, τους ανάγκασε ακόμη να χτίσουν τείχος γύρω από την πόλη, κάτι το οποίο στο παρελθόν το περιφρονούσαν. Όσες προσπάθειες έγιναν να αποκτήσει η Σπάρτη το παλιό της κύρος, αποδείχτηκαν μάταιες.

    Στην Αθήνα, η εικόνα ήταν κάπως καλύτερη, κυρίως λόγω της παιδείας, της φιλοσοφίας, της τέχνης και του εμπορίου, αλλά είχε εξαφανιστεί το ήθος των σπουδαίων αντρών που έζησαν στο παρελθόν. Δεν υπήρχαν πλέον σωστοί πολιτικοί και όσοι ηγούνταν της πόλης χαρακτηρίζονταν από ακολασία και ασωτία, κάτι το οποίο χαρακτήριζε όλη την αθηναϊκή κοινωνία. Προκειμένου να έχουν την εύνοια των Μακεδόνων βασιλιάδων και των διεκδικητών, κατέφευγαν στην κολακεία και αρκούνταν στο ότι δεν δέχονταν επιθέσεις.

    Κάποιες περιοχές ανθούσαν μόνο υλικά λόγω του εμπορίου (Ρόδος, Μικρά Ασία, Σικελία κ.α.). Έπρεπε όμως να συμφωνούν απόλυτα με τον εκάστοτε διεκδικητή του μακεδονικού θρόνου, αλλιώς κινδύνευαν να χάσουν τα προνόμιά τους.

    Στο ίδιο μήκος κύματος κι άλλες περιοχές, όπως η Ήπειρος, η Θεσσαλία, η Αχαϊα, η κάποτε ισχυρή Βοιωτία, έπαιρναν το μέρος αυτού που θεωρούσαν πως θα τους άφηνε στην ησυχία τους.

   Μόνο οι Αιτωλοί εξακολουθούσαν να είναι ελεύθεροι κι ανεξάρτητοι. Σκληροί, γενναίοι, πλεονέκτες και ανυπότακτοι, χάρη στο υψηλό τους φρόνημα, το ηρωικό παρελθόν τους και τη φύση της χώρας στην οποία κατοικούσαν, μόνο αυτοί δεν σταμάτησαν ούτε μια στιγμή να αντιμάχονται τη μακεδονική κυριαρχία. Προσπάθησαν επιτυχώς να πάρουν με το μέρος τους κι άλλες ελληνικές πόλεις, αλλά τα πάθη ήταν ισχυρότερα από τη σωφροσύνη.  Μέσα από την ίδρυση της συμπολιτείας τους και την συνεχόμενη αντίσταση στις προθέσεις των Μακεδόνων, κατάφεραν να κερδίσουν τον σεβασμό όλων των Ελλήνων και να αποτελούν την μία και μοναδική ελπίδα για την πολυπόθητη σταθερότητα. Και σε αυτόν τον συνεχή αγώνα διέλυσαν την αρχαία συμπολιτεία τους, έτσι ώστε μέσα σε λίγο καιρό να αναδειχθούν ο κυριότερος μοχλός της τελευταίας σημαντικής προσπάθειας που έκανε ο αρχαίος ελληνικός κόσμος για να αποκτήσει κάποια πραγματική πολιτική αυτονομία.