Κολόπυργος ή Κουλόπυργος

Κατά την αρχαιότητα, ο ποταμός Αχελώος αποτελούσε το φυσικό σύνορο μεταξύ Αιτωλών κι Ακαρνάνων, οι οποίοι σχεδόν πάντοτε βρίσκονταν σε διαρκείς προστριβές. Πολλά είναι τα φρούρια που χτίστηκαν και στις δύο όχθες του ποταμού, προκειμένου να εποπτεύουν τις κινήσεις των αντιπάλων γειτόνων, να ελέγχουν τις διαβάσεις και να ενημερώνουν συνεχώς τα ενδότερα της χώρας τους.

 Ένα τέτοιο παραποτάμιο παρατηρητήριο-φρούριο βρίσκεται στο δημοτικό διαμέρισμα Αμπελιών του πρώην Δήμου Παρακαμπυλίων, το οποίο μάλιστα σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση, φανερώνοντάς μας πώς περίπου ήταν εκείνη την εποχή. Πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται σε ένα εκπληκτικό σημείο στη θέση "Αύλακες" των Αμπελιών. Από τη θέση αυτή, ο αρχαίος (αλλά κι ο σύγχρονος) παρατηρητής, μπορούσε να επιβλέψει τον Αχελώο σε μεγάλο μήκος, αλλά και τις απέναντι ακαρνανικές ακτές Η απόστασή του μάλιστα από το κοντινότερο αστικό κέντρο, το Αγρίνιο, είναι μόλις μισή ώρα, αλλά ελάχιστοι, εκτός από τους ντόπιους, γνωρίζουν την ύπαρξή του. Είναι ο Κολόπυργος, όπου το κακόηχο του ονόματός του, τον μετέτρεψε από τους κατοίκους, σε Κουλόπυργο.

 Ο Κολόπυργος, είναι τετράγωνος, με ύψος περίπου 5 μέτρα, μήκος πλευρών 6.5 μέτρα και πάχος τοίχων του 1 μέτρο. Είχε τουλάχιστον δύο ορόφους και η είσοδός του διακρίνεται ακόμη και σήμερα. Η οροφή του κτίσματος ήταν ξύλινη ή πιο πιθανόν πέτρινη και να υπήρχε σύστημα συνεννόησης και ειδοποίησης προς το Θέρμο, την πρωτεύουσα των Αιτωλών, όταν υπήρχαν κινήσεις ή προσπάθειες των Ακαρνάνων, να διαβούν τον Αχελώο (φρυκτωρία). Το ίδιο ασφαλώς συνέβαινε και στην αντίπερα όχθη.

    Λίγο μακρύτερα από τον πύργο προς τα ΝΑ του υψώματος υπάρχει ένας σωρός από ογκόλιθους παρόμοιους με αυτούς του πύργου. Ίσως να είναι κατάλοιπα από άλλον πύργο αλλά το πιθανότερο είναι να αποτελεί μέρος οχύρωσης που περιέβαλλε τον πύργο, κάτι που ήταν πολύ συνηθισμένο. Δεν αποκλείεται ακόμα, ο πύργος να ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου φρουρίου.

    Το όνομα Κολόπυργος, εικάζεται ότι προέρχεται από την τούρκικη λέξη kule (κουλέ), που σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Πιο λογική όμως είναι η προέλευση της ονομασίας από την ομηρική λέξη "κόλον" που σήμαινε άκρη ή καλύτερα, κομμένο στην άκρη: (τὸ μὲν Τελαμώνιος Αἴας πῆλ' αὔτως ἐν χειρὶ κόλον δόρυ (Ομήρου Ιλιάδα Π 117). Πράγματι, ο συγκεκριμένος πύργος, βρίσκεται στην άκρη του ποταμού Αχελώου, σε ένα κομμένο από τη φύση ύψωμα.

Ένας γοητευτικός τοπικός θρύλος, αναφέρει το εξής:

    Όταν ολοκληρώθηκε το χτίσιμο του ανεξερεύνητου μέχρι σήμερα κάστρου της Μακριάδας (κοντά στο χωριό Μαλατέικο Βάλτου), περίσσεψαν αρκετοί μεγάλοι λίθοι. Οι χτίστες, αποφάσισαν πως έπρεπε να τους χρησιμοποιήσουν σε μια άλλη κατασκευή, και το καλύτερο που είχαν να κάνουν, ήταν να οικοδομήσουν ένα μικρό κάστρο στην απέναντι μεριά του Αχελώου. Έτσι, κάποιοι τολμηροί χτίστες κολύμπησαν στα ορμητικά νερά του Αχελώου, πέρασαν απέναντι και αφού εντόπισαν τη θέση που θα έχτιζαν, φώναξαν στους χτίστες που έμειναν πίσω να τους πετάξουν τις μεγάλες πέτρες. Άρχισαν εκείνοι τότε κι εκσφενδόνιζαν έναν έναν τους μεγάλους λίθους, τους οποίους τους έπιαναν οι άλλοι στην απέναντι μεριά και έχτισαν με αυτόν τον τρόπο τον Κολόπυργο.

 

---